Ahmet cavad’ın Azerbaycan halkına en büyük hediyesi,  Dünya’nın değişik semalarında  okunan Azerbaycan devletinin milli marşıdır. Azerbaycan’ın tarihinde bir kaç defa milli marş çalışmaları olmuş değişik sebeplerden dolayı istenilen sonuca bir türlü varılamamıştı. Azerbaycan Demokratik Halk  Cumhuriyetinin ilanından önce,  “Açık söz” gazetesinde  büyük yazar Yusuf Vezir Çemenzeminli’nin “ Zaruri meseler ”  adlı bir makalesi yayınlanır. Yusuf Vezir Çemenzeminli makalesinde, her milletin kendine ait, milli duygularını coşturacak, onu milletler arasında temsil edecek bir milli marşa çok ihtiyaç olduğunu vurguluyor ve “  Her bir milletin  kendine ait bir milli nağmesi vardır. O nağme okundukça millet fertlerinin ruhu yücelir. Bizim ise böyle bir nağmemiz yoktur. Düşmanı yıkmak için milli sarhoşluk lazımdır” diyordu. Yusuf Vezir Çemenzeminli, bu iş şairlerin işi olmakla beraber hususiyle Üzeyir Hacibeyov’a büyük iş düşdüğünü  ima ederek söyle der. “ Bize milli neğme lazımdır. Bu da bugünün meselesidir. Milli neğme bizim uyuyan hislerimizi uyandırır. ..... bunu yapmak içinde  şairlerimiz ve hususiyle Üzeyir bey çalışmalıdır.” [1]der.

            Azerbaycan’ın dünyaca meşhur müzik ustası Üzeyir Hacibeyov’un  22 Aralık 1917 yılki sayısındaki verdiği cevapta bir milli marşın gerekliliğini bütün açıklığıyla ortaya koyar.[2]” 

            Azerbaycan Halk Cumhuriyeti kurulduğu  aylarda ilk adımlar atılır ve  müsabakalar başlatılır. Yazılan eserler  Halk Maarif Nazirliğinin defterhanesine 1 Mayıs 1920 tarihine kadar teslim edilmesi kararlaştırılır. Toplanan eserler 28 Mayıs 1920’ de Azerbaycan Halk Cumhuriyetinin 2. yıl dönümüne kadar seçilecek, bunlardan biri milli marş olarak resmen kabul edilecekti. Ne acıdır ki, 27 Nisan1920 tarihinde  ilanına bir ay gibi kısa bir zaman kala, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin Rus Bolşevikleri tarafından  yıkılması buna imkan vermedi. Daha sonra zamanla bu milli marş meselesi tamamiyle unutularak ortadan kalkar.  Rusya, yıllar sürecek bir esareti göz önünde bulundurarak Azerbaycan halkı için bir marş seçer. Sözleri Azerbaycan şairlerinden Samed Vurgun ve Süleymen Rüstem’e, müziği de Üzeyir Hacibeyov’a ait bir marş seslendirilir.  Bu marş  Azerbaycan’ın istiklaline kavuştuğu 1991 yılına kadar devam eder.

            Azerbaycan Halkı bu günkü milli nağmesine  Azerbaycan Cumhur Başkanı Haydar Aliyev’in de “ Azerbaycan’ın güzel milli marşı var. Bunun müellifi bizim büyük bestekarımız Üzeyir Hacibeyov’dur. Milli marşımızın sözlerini büyük şairimiz Ahmet’e aittir.  Onun musikisi de güzel, sözleride çok manalı ve güzeldir”[3] sözleriyle överek ifade ettiği bugünkü milli marş, sözlerinde az bir değişiklik yapılarak 27. 05. 1992 Azerbaycan Devletinin istiklal marşı olarak kabul edilir. Azerbaycan İstiklal marşı  ilk olarak “ Vatan Marşı” olarak kaleme alınmıştı. Daha sonra merhum Üzeyir Hacibeyov  bu marşın üzerinde bazı değişiklikler yaparak bestelemiştir.  Azerbaycan milli marşının orijinal metni, 1919 yılında Azerbaycan Demokratik Halk Cumhuriyeti devlet matbaasında  basılan “ Milli Nağmeler ” kitabında şu şekilde yayınlanmıştı.

                                         Vatan Marşı

                     Azerbaycan, Azerbaycan

                     Ey kahraman evladın vatanı (2)

                     Senden ötürü can vermeye cümle hazırız,

                     Senden ötürü kan dökmeye cümle kadiriz,

                     Üç renkli bayrağınla mesut yaşa (2)

                      Binlerce can kurban oldu,

Sinen harbe meydan oldu,

Hukukun terk eden efrad,

Hepsi bir kahraman oldu.

Sen olasın gülistan,

Sana her dem can kurban

Sana bir çok muhabbet

Sinemde tutmuş mekan

Namusunu hifz etmeye,

Bayrağını yülseltmeye,

Cümle gencler müştaktır,

Şanlı vatan ![4]

Yukarıdaki metni bestelerken  şiirin mazmumunu zenginleştirmek, vatanperlik duygularını daha da artırmak, sinelerdeki aşk ve iştiyakı kuvvetlendirmek için üzerinde bazı değişiklikler yaparak, adı “ Azerbaycan marşı” olarak değiştirilerek aşağıdaki şekle getirilir.

                           Azerbaycan  Milli Marşı                     

                             Azerbaycan, Azerbaycan,

                             Ey kahraman evladın şanlı vatanı,

                             Senden ötürü can vermeye cümle hazırız,

Senden ötürü kan dökmeye cümle kadiriz,

Üç renkli bayrağınla mesut yaşa !

Binlerce can kurban oldu,

Sinen harbe meydan oldu,

Hukukundan geçen asker,

Hepsi  bir kahraman oldu.

Sen olasın gülistan,

Sana her dem can kurban

Sana bir çok muhabbet,

Sinemde tutmuş mekan.

Namusunu hifz etmeye,

Bayrağını yülseltmeye,

Namusunu hifz etmeye,

Cümle gencler müştaktır,

Şanlı vatan ! Şanlı vatan !

Azerbaycan, Azerbaycan ! [5]

            Bir sürü teklif ortaya atılmıştı. Bütün bu tekliflerin yanında büyük müzik ustası Üzeyir hacibeyov’un bestelediği, bir zamanlar yarım kalan, mızrabının kırılması, tellerinin kesilmesiyle seslendirilemeyen                  “ Azerbaycan Marşı ”  bunlar arasında en önemli yeri tutmaktaydı. Bunun üzerinde yapılan uzun müzakerelerden sonra “ Azerbaycan Marşı “ ağırlık kazanmıştı. Onun mısralarında Azerbaycan Türk’ünün büyüklüğü, fedakarlığı, cesareti ve milli duguları, vatan ve millet aşkı  bayraklaşıyordu.

               Bugünkü milli marş uzun müzakereler sonucu sözleri Ahmet Cevat’a, müziği Üzeyir Hacibeyov’a ait Azerbaycan Cumhuriyetinin Milli marşı olarak 27.05.1992 tarihinde Azerbaycan Milli Meclisinde resmen kabul edildi.